صادرات پسته و خشکبار؛ تعرفه‌ها و مراحل ترخیص

 صادرات پسته و خشکبار؛ راهنمای جامع تعرفه‌ها، الزامات و مراحل ترخیص

صادرات پسته و خشکبار یکی از مهم‌ترین محورهای تجارت غیرنفتی ایران است. ایران طی دهه‌های گذشته همواره در صدر تولید و صادرات پسته و انواع خشکبار مانند بادام، گردو، کشمش، توت خشک، برگه زردآلو و فندوق قرار داشته و بخش قابل توجهی از درآمد ارزی کشور از این حوزه تأمین می‌شود. موفقیت در صادرات این محصولات مستلزم شناخت دقیق قوانین گمرکی، تعرفه‌های بین‌المللی، استانداردها و فرآیندهای ترخیص است. در این مقاله به‌صورت جامع به این عناصر پرداخته می‌شود تا فعالان این حوزه بتوانند مسیر صادرات را با اطمینان بیشتری طی کنند.

صادرات زعفران؛ مجوزها و روش‌های بسته‌بندی

اهمیت صادرات پسته و خشکبار در تجارت بین‌الملل

پسته ایرانی به‌عنوان یک محصول ممتاز با طعم، روغن و کیفیت منحصربه‌فرد، رقیب جدی در بازار جهانی برای محصولاتی مانند پسته آمریکا است. کشورهای چین، هند، امارات، ترکیه، آلمان، روسیه، عراق و کشورهای اروپایی از مقاصد اصلی پسته ایرانی به شمار می‌روند. علاوه بر پسته، انواع خشکبار ایرانی به دلیل کیفیت بالا و فرآوری سنتی، در بازارهای خاورمیانه و اروپا سهم قابل توجهی دارد.

افزایش تقاضای جهانی برای مواد غذایی سالم و ارگانیک نیز فرصت‌های جدیدی برای توسعه صادرات ایجاد کرده است. خشکبار، به دلیل ارزش غذایی بالا، ماندگاری طولانی و سهولت در حمل‌ونقل، یکی از جذاب‌ترین گروه‌های کالایی برای تجارت بین‌المللی محسوب می‌شود.

مجوزهای لازم برای صادرات پسته و خشکبار

صادرات این محصولات نیازمند مجموعه‌ای از مجوزها و تأییدیه‌های قانونی است که رعایت آن‌ها برای جلوگیری از توقف محموله در گمرک ضروری است.

1. کارت بازرگانی

هر صادرکننده موظف است کارت بازرگانی معتبر دریافت کند. این کارت امکان انجام عملیات صادرات، ثبت اظهارنامه و انجام تشریفات گمرکی را فراهم می‌سازد.

2. گواهی بهداشت و قرنطینه (Phytosanitary Certificate)

خشکبار و به‌خصوص پسته از نظر آلودگی‌های میکروبی، آفلاتوکسین و قارچ، حساسیت بالایی دارند. گواهی بهداشت نباتی تأیید می‌کند که محصول فاقد آلودگی‌های مؤثر بر سلامت انسان است.

3. گواهی استاندارد

برای صادرات پسته و خشکبار، آزمون‌های کیفیت شامل سنجش درصد رطوبت، چربی، اندازه، درصد دانه‌های پوک، ناخالصی و سطح آفلاتوکسین انجام می‌شود. بسیاری از کشورهای مقصد، استانداردهای سختگیرانه‌ای برای آفلاتوکسین دارند.

4. گواهی مبدأ

این گواهی از سوی اتاق بازرگانی صادر شده و نشان می‌دهد که کالا تولید ایران است. دریافت این گواهی برای ترخیص محصول در کشور مقصد ضروری است.

5. اظهارنامه گمرکی جهت صادرات پسته و خشکبار

تمام اطلاعات مربوط به کالا، وزن خالص و ناخالص، ارزش محصول، هزینه‌های جانبی، نوع بسته‌بندی و تعرفه‌ها در این سند ثبت می‌شود.

صادرات صنایع دستی و فرش دستباف؛ بازارهای جهانی

تعرفه‌ها و کدهای تعرفه‌ای (HS Code) صادرات پسته و خشکبار

تعرفه صادرات پسته و خشکبار بسته به نوع محصول و شکل فرآوری‌شده متفاوت است. شناخت HS Code صحیح، از توقف کالا در گمرک جلوگیری کرده و باعث تسریع در ترخیص می‌شود.

HS Code های رایج پسته:

• 080251: پسته با پوست

• 080252: پسته بدون پوست (Kernel)

• 081350: پسته فرآوری‌شده یا بوداده

HS Code برای سایر خشکبار:

• 080211: بادام با پوست

• 080212: بادام بدون پوست

• 080231: گردو با پوست

• 080232: گردو بدون پوست

• 080620: کشمش

• 081310: زردآلو خشک شده

• 081320: آلو و برگه خشک

تعرفه‌های وارداتی در کشورهای مقصد بر اساس قوانین تجاری آن کشور تعیین می‌شود. برخی بازارها مانند اتحادیه اروپا تعرفه صفر برای خشکبار تعیین کرده‌اند، اما ممکن است محدودیت‌های استانداردی سختگیرانه‌تری اعمال کنند. کشورهای آسیایی و عربی معمولاً تعرفه‌های پایین‌تری برای واردات خشکبار در نظر می‌گیرند.

صادرات خشکبار ایران به کشورهای عربی و اروپایی

مراحل ترخیص پسته و خشکبار از گمرک

ترخیص کالا از مهم‌ترین مراحل صادرات است و نیازمند تسلط کامل صادرکننده به قوانین گمرکی است.

مرحله 1: آماده‌سازی اسناد

مدارک مورد نیاز شامل:

• کارت بازرگانی

• گواهی استاندارد

• گواهی بهداشت نباتی

• پروفرما و فاکتور نهایی

• لیست بسته‌بندی (Packing List)

• گواهی مبدأ

مرحله 2: ثبت اظهارنامه جهت صادرات پسته و خشکبار

اظهارنامه در سامانه EPL گمرک ثبت می‌شود. اطلاعات شامل وزن، تعرفه، ارزش، تعداد و نوع بسته‌بندی است.

مرحله 3: ارزیابی و بازرسی کالا

کارشناسان گمرک کالا را از نظر تطبیق با اظهارنامه بررسی می‌کنند. خشکبار باید به‌صورت بسته‌بندی مناسب، پلمب شده و بدون رطوبت اضافی باشد.

مرحله 4: پرداخت عوارض و مالیات

با توجه به نوع کالا، هزینه‌های گمرکی و مالیات‌ها محاسبه و پرداخت می‌شود. صادرات پسته و خشکبار اغلب مشمول معافیت‌ مالیات بر صادرات است.

مرحله 5: صدور پته گمرکی

پس از تأیید نهایی، پته خروج صادر می‌شود و کالا اجازه بارگیری و ارسال به مقصد را پیدا می‌کند.

روش‌های بسته‌بندی پسته و خشکبار برای صادرات

بسته‌بندی مناسب نقش تعیین‌کننده‌ای در افزایش ارزش کالا و حفظ کیفیت دارد.

1. بسته‌بندی وکیوم

این روش با تخلیه هوا، مانع رشد قارچ و کاهش کیفیت می‌شود. برای پسته و بادام بسیار کاربردی است.

2. بسته‌بندی فلزی

برای محصولات گران‌قیمت و درجه یک، استفاده از قوطی فلزی باعث حفظ طعم و ماندگاری بالاتر می‌شود.

3. بسته‌بندی پلاستیکی چندلایه (Food Grade)

یکی از رایج‌ترین و اقتصادی‌ترین روش‌هاست.

4. بسته‌بندی کارتن مادر

پس از بسته‌بندی داخلی، محصولات در کارتن‌های مقاوم قرار می‌گیرند تا در حمل‌ونقل آسیبی نبینند.

الزام‌های بسته‌بندی صادراتی

• درج تاریخ تولید و انقضا

• ثبت شماره سری ساخت و کد رهگیری

• درج اطلاعات چندزبانه

• رعایت استانداردهای کشور مقصد

• پلمب ایمن و غیرقابل‌دستکاری

نکات مهم در انتخاب بازار هدف برای صادرات پسته و خشکبار

1. بررسی استانداردهای کشور مقصد

برخی کشورها مانند آلمان و هلند محدودیت‌های سخت‌گیرانه در سطح آفلاتوکسین دارند.

2. وضعیت تعرفه و مالیات

بازارهایی با تعرفه پایین (مانند چین و امارات) سریع‌تر سودآوری ایجاد می‌کنند.

3. فرهنگ مصرف

کشورهای اروپایی بیشتر پسته بوداده و طعم‌دار، اما کشورهای آسیایی پسته خام را ترجیح می‌دهند.

4. روش‌های حمل‌ونقل

از آنجایی که خشکبار حساس به رطوبت است، حمل‌ونقل کانتینری با تهویه کنترل‌شده توصیه می‌شود.

انتخاب روش پرداخت و قرارداد

در تجارت بین‌الملل، روش‌های پرداخت زیر متداول است:

• پرداخت نقدی (Cash Payment)

• حواله بانکی (TT)

• اعتبار اسنادی (LC)

در قرارداد صادراتی موارد زیر ضروری است:

• نوع بسته‌بندی

• اینکوترمز (FOB، CIF، FCA و …)

• زمان تحویل

• بارنامه و بیمه حمل

جمع‌بندی

صادرات پسته و خشکبار به دلیل تقاضای بالا در بازارهای جهانی، فرصتی بسیار سودآور برای فعالان تجارت خارجی محسوب می‌شود. اما این مسیر تنها در صورتی با موفقیت همراه خواهد بود که صادرکننده با مراحل ترخیص، تعرفه‌های گمرکی، استانداردها، روش‌های بسته‌بندی و الزامات کشور مقصد آشنا باشد. رعایت استانداردهای بهداشتی، استفاده از بسته‌بندی حرفه‌ای، شناخت دقیق بازار هدف و انجام صحیح مراحل گمرکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در این حوزه هستند.

طراحی و سئوسازی: گروه نرم افزاری السا